مکمل ها

پروتئین وی
پروتئین وی (Whey Protein) طی یک فرآیند خاص از شیر و آبپنیر استحصال میشود و بهترین گزینه برای کسانی است که به دنبال افزایش حجم توده عضلانی و بهبود توان و استقامت بدنی هستند. به همین دلیل، پروتئین وی به یکی از اجزای اصلی برنامه غذایی ورزشکاران حرفهای و بدنسازها تبدیل شده است.
فواید پروتئین وی:
– تامین آمینو اسیدهای ضروری: پروتئین وی تمامی آمینو اسیدهای ضروری برای عضلهسازی را فراهم میکند.
– چربیسوزی و بالا بردن متابولیسم: این نوع پروتئین برای افرادی که به دنبال کاهش چربی و افزایش متابولیسم هستند، گزینه مناسبی است. زیرا جذب بیشتر آمینو اسیدها به معنای عضلهسازی بیشتر، و عضلهسازی بیشتر به معنای متابولیسم بالاتر و در نهایت چربیسوزی مؤثرتر است.
– جذب سریع و موثر: یکی از مهمترین مزایای پروتئین وی، جذب سریع آن توسط بدن است.
– دارای مقادیر بالای لوسین: وجود آمینو اسید لوسین به مقدار قابل توجه در پروتئین وی، نقش مهمی در فرآیند سنتز پروتئین عضلانی ایفا میکند.
لازم به ذکر است که مصرف پروتئین وی تنها به ورزشکاران یا جوانان محدود نمیشود. این مکمل در کاهش فشار خون، تعادل کلسترول خون و همچنین ترمیم و تقویت عضلات استیبلکننده مفاصل، بافتها و ستون فقرات بسیار مؤثر است. بنابراین برای افرادی که در حال درمان آسیبهای مفصلی، بافتی یا ستون فقرات هستند نیز بسیار مفید است.
طریقه و دوز مصرفی پروتئین وی:
برای محاسبه میزان نیاز بدن به پروتئین، میتوانید از فرمول زیر استفاده کنید:
* برای حفظ عضله : به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، ۲ گرم پروتئین در روز.
* برای عضلهسازی حرفهای : به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، ۲ الی ۲/۸ گرم پروتئین در روز.
به عنوان مثال، یک فرد ۸۰ کیلوگرمی در روز نیازمند مصرف ۱۶۰ تا ۲۰۰ گرم پروتئین است. اما به دلیل دشواری دریافت تمام این مقدار فقط از طریق وعدههای غذایی، مکمل پروتئین وی میتواند به شما کمک کند تا نصف تا دو سوم این نیاز را با استفاده از این مکمل تأمین کنید
بهترین زمان مصرف:
پروتئین وی را میتوان در ۳ وعده در روز مصرف کرد که هر وعده حدود ۳۰ گرم (معادل یک اسکوپ) است:
صبح بعد از
بیداری – ناشتا یا بعد از صبحانه
1- نیم ساعت پس از تمرین
2- شب قبل از
خواب
در مورد ورزشکاران حرفهای، مصرف یک وعده اضافی قبل از تمرین نیز بر اساس توصیه مربی یا متخصص تغذیه میتواند مفید باشد. در مجموع، میتوان تا ۴ وعده در روز را در نظر گرفت.
انواع پروتئین وی:
۱- کنسانتره (Concentrate):
این نوع پروتئین وی دارای درصد پروتئین بین ۳۰٪ تا ۹۰٪ است و دارای مقدار کمی کربوهیدرات و چربی میباشد.
* مزیت: قیمت مناسبتر نسبت به سایر انواع
* مناسب برای: افرادی که به دنبال گزینه اقتصادی و عملکرد خوب هستند.
۲- ایزوله (Isolate):
این نوع پروتئین دارای درصد پروتئین بالاتری (معمولاً بالای ۹۰٪) است و عملاً بدون کربوهیدرات و چربی است.
– مزیت : جذب بهتر و مناسب برای افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز
– مناسب برای : افرادی که به دنبال کیفیت بالا و جذب سریع هستند.
۳- هیدرولیزه (Hydrolyzed):
این نوع پروتئین وی، زودجذبترین نوع موجود است. در این فرآیند، پروتئین به بخشهای کوچکتر (پپتیدها) شکسته میشود که باعث افزایش جذب سریع در بدن میگردد.
* دلیل قیمت بالا: فرآیند تولید پیچیدهتر و خالصتر بودن محصول
* مناسب برای: ورزشکاران حرفهای و افرادی که به دنبال بهرهگیری حداکثری از پروتئین هستند.
کراتین،
اولین و بهترین انتخاب برای کسانی است که به دنبال عضلهسازی، افزایش توان و استقامت عضلانی و همچنین بهبود ریکاوری و حفظ توده عضلانی هستند. چرا که مکمل کراتین تنها مکملی است که میتوان با پشتوانه صدها مقاله معتبر علمی در سطح جهانی ادعا کرد، جامعترین مکمل برای یک ورزشکار حرفهای — بهویژه بدنسازان — محسوب میشود.
در این مقاله قصد داریم شما را با نکاتی آشنا کنیم که کمتر درباره کراتین از آنها سخن گفته شده است.
کراتین و مکانیسم اثر بخشی آن:
کراتین را میتوان به طور طبیعی از طریق مصرف گوشت قرمز و ماهی تأمین کرد. اما با توجه به اینکه ورزشکاران حرفهای و بدنسازان به مقادیر بیشتری از این ماده نیاز دارند تا افزایش حجم عضلات را تضمین کنند، مصرف مکمل کراتین گزینه بسیار مناسبی خواهد بود.
کراتین با افزایش سطح انرژی در حین تمرین و بهبود استقامت عضلانی ، زمان بیشتری را برای فعالیت تحت فشار فراهم میکند. این مکمل باعث میشود که احساس خستگی به تعویق بیفتد و شما بتوانید عضلات خود را به مدت طولانیتری تحت تنش قرار دهید.
این اثر به لطف افزایش سنتز پروتئین عضلانی و احتباس آب در سلولهای عضلانی اتفاق میافتد که در نهایت به عضلهسازی بیشتر و ریکاوری بهتر کمک میکند.
اما فواید کراتین فقط به عضلهسازی خلاصه نمیشود. این مکمل دارای مزایای دیگری نیز است، از جمله:
* تقویت ذخایر
فسفوکراتین در مغز
* بهبود کیفیت مو و
ناخن
* کمک به عملکرد شناختی و تمرکز (در برخی مطالعات)
* کاهش خطر آسیبهای عضلانی در طول تمرینات سنگین
طریقه و مقدار مصرف کراتین:
برای بهرهگیری بهینه از کراتین، میتوانید از دو روش عمده استفاده کنید:
1- روش بارگذاری (Loading Phase):
* ۲۰ الی ۲۵ گرم کراتین به صورت تقسیمبندی شده در چند وعده در روز
* مدت زمان: ۵ تا ۷ روز
* بعد از این مرحله، به مصرف ۳ تا ۵ گرم در روز ادامه دهید
1- روش بدون بارگذاری (Maintenance Only):
– ۳ تا ۵ گرم در روز به طور مداوم
– این روش زمان بیشتری نیاز دارد تا ذخایر عضلانی کراتین به حداکثر برسد، اما نتایج مشابهی فراهم میکند
نکات مهم در مصرف کراتین:
– کراتین را میتوان با آب، شیر یا آب میوه مخلوط کرد.
– بهتر است کراتین را با غذای حاوی کربوهیدرات یا پس از تمرین مصرف کنید، زیرا این کار جذب بهتر آن را تسهیل میکند.
– نوشیدن کافی آب در حین مصرف کراتین ضروری است.
– کراتین بدون نسخه و به صورت ایمن قابل مصرف است و نیازی به دورههای مصرف و قطع مکرر ندارد.
بتاالانین
اگر به دنبال مکملی هستید که توان شما در حین تمرین را افزایش دهد، خستگی عضلات را به تعویق بیندازد، خاصیت آنتیاکسیدانی داشته باشد و حتی در کند کردن پیری زودرس مؤثر باشد ، بهترین گزینه، بتاالانین است.
این مکمل یک اسیدآمینه غیرضروری است که برخلاف سایر اسیدهای آمینه، مستقیماً در ساخت پروتئینهای بدن دخیل نیست. بلکه با ادغام خود با هیستیدین ، باعث تشکیل کارنوزین در بدن میشود. این فرآیند به طور مستقیم منجر به بهبود عملکرد ورزشی، افزایش توان و استقامت عضلانی میگردد.
کارنوزین چیست؟
کارنوزین به طور طبیعی در عضلات اسکلتی، مغز، قلب و کلیهها وجود دارد. مهمترین نقش آن، تنظیم pH (تعادل اسیدی-قلیایی) عضلات در حین تمرینات شدید است. با کنترل میزان اسید لاکتیک درون عضله، از خستگی زودرس جلوگیری کرده و توانایی ورزشکار را در حین تمرین افزایش میدهد .
همچنین ، کارنوزین دارای خاصیت آنتیاکسیدانی ، آنتیگلیکاسیون و ضد پیری است که میتواند به عنوان یک محافظ در برابر آسیبهای سلولی عمل کند.
طریقه و دوز مصرفی بتاالانین برای بدنسازها؟
دوز پیشنهادی بتاالانین برای ورزشکاران و بدنسازها، حدود ۲ تا ۵ گرم در روز است. بهترین نحوه مصرف این مکمل، تقسیم دوز در طول روز و مصرف همراه با وعدههای غذایی است. این کار به جذب بهتر مکمل و کاهش احساس سوزش یا لرزش پوست (اثر جانبی شناختهشده بتاالانین) کمک میکند.
طریق دیگر، مصرف قبل از تمرین است — مخصوصاً اگر قصد دارید عملکرد ورزشی خود را به طور موقت تقویت کنید. در این صورت، توصیه میشود بتاالانین را با دوز مشابه کراتین ترکیب کنید تا توان عضلانی بالا رفته و احساس خستگی به تعویق بیفتد.
اما برای کسانی که کراتین را بصورت مداوم و دورهای مصرف میکنند، بهتر است دوز بعد از تمرین را جدا از بتاالانین استفاده کنند تا هر دو مکمل به بهترین شکل عمل کنند.
حرف آخر:
اگر به دنبال افزایش جذب بتاالانین از راه طبیعی هستید و به هر دلیلی نمیتوانید یا نمیخواهید از مکمل استفاده کنید، میتوانید رژیم غذایی خود را بر پایه غذاهایی مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهی تنظیم کنید ؛ چرا که این مواد غذایی منابع غنی از بتاالانین و هیستیدین هستند.
استفاده صحیح از این مکمل، میتواند به شما در رسیدن به حداکثر توان ورزشی، کاهش خستگی و حتی بهبود سلامت عمومی کمک کند.
آمینو اسید
آمینو اسید، مکملی است که چندین آمینو اسید ضروری را در خود جای داده است. این مواد پایه اصلی ساخت پروتئینهای بدن بوده و نقش کلیدی در رشد و نگهداری توده عضلانی دارند.
هرچند بهترین منبع برای دریافت آمینو اسیدها، رژیم غذایی روزانه است — چرا که جذب این مواد از طریق غذا اثر بخشی بیشتری دارد — اما برای ورزشکاران حرفهای که نیازمند مقادیر بالاتری از این مواد هستند، مصرف مکمل آمینو اسید گزینه مناسبی است. چون تامین تمامی نیازهای روزانه فقط از طریق غذا در این افراد بسیار دشوار است.
یکی از پرطرفدارترین مکملهای آمینو اسیدی ، BCAA (اسیدهای آمینه شاخهدار) است که شامل سه آمینو اسید مهم به نامهای لوسین، ایزولوسین و والین میشود. این سه عنصر نقش برجستهای در جلوگیری از تجزیه عضله، تسریع ریکاوری و افزایش توان ورزشی دارند.
اما برای یک فرد معمولی با رژیم غذایی مناسب و متعادل — شامل منابع پروتئینی مانند گوشت قرمز، ماهی، لبنیات و تخم مرغ — نیازی به مصرف مکمل آمینو اسید نیست و میتواند تمامی نیازهای خود را از طریق غذا تأمین کند.
معرفی آمینو اسیدها
آمینو اسیدها به سه دسته کلی تقسیم میشوند:
1- ضروری:
آن دسته از آمینو اسیدها که بدن قادر به سنتز آنها نیست و باید از طریق رژیم غذایی دریافت شوند. از جمله: لوسین، ایزولوسین، والین، متیونین، ترئونین، تریپتوفان، فنیلآلانین، لیزین و هیستیدین.
2- غیرضروری:
آمینو اسیدهایی که بدن خود قادر به تولید آنها است، مانند: آلانین، آرژینین، آسپاراگین، سیستئین.
3- نیمهضروری:
آن دسته از آمینو اسیدها که در شرایط عادی بدن میتواند آنها را تولید کند، اما در شرایط خاص مانند استرس، بیماری یا تمرینات سنگین، نیاز بدن به آنها افزایش مییابد. مانند: گلوتامین، پرولین، گلیسین.
خواص مصرف آمینو اسید:
* افزایش رشد و استحکام عضلات
* جلوگیری از تجزیه عضله در حین تمرینات شدید
* تقویت سیستم ایمنی
* افزایش ذخایر اسید آمینه در عضلات از طریق بالابردن سطح نیتروژن بدن
* کاهش سطح قند خون
* بهبود سلامت پوست، مو و ناخن
طریقه و زمان مصرف مکمل آمینو:
مصرف آمینو اسید باید بر اساس وضعیت فردی و نوع فعالیت ورزشی تعیین شود. به همین دلیل، بهتر است مصرف این مکمل را بین دو گروه عمومی تقسیم کنیم:
** افراد عادی و ورزشکاران مبتدی:
* دوز پیشنهادی: ۳ تا ۶ گرم در روز
* نحوه مصرف: در دو نوبت (هر نوبت ۳ گرم)
1- بهترین زمانها برای مصرف
* صبح بعد از بیداری
* قبل، حین یا بعد از تمرین
* همراه با وعدههای غذایی
** ورزشکاران حرفهای:
– دوز پیشنهادی: تا ۱۲ گرم در روز
– نحوه مصرف: در چهار نوبت (هر نوبت ۳ گرم)
– این دوز تحت نظارت پزشک یا متخصص تغذیه و با توجه به وزن، سن، جنسیت و هدف تمرینی تعیین میشود.
نکته مهم:
تمامی دوزهای پیشنهادی باید با مشورت متخصص یا مربی تغذیه تعیین شوند. زیرا عوامل مختلفی از جمله وزن بدن، نوع تمرین، رژیم غذایی فعلی و هدف ورزشی بر مقدار مناسب مصرف تأثیرگذار است.
کلام آخر:
با اینکه آمینو اسیدها در عضلهسازی و حفظ توده عضلانی نقش بسزایی دارند و عضلهسازی مؤثر به معنای افزایش متابولیسم و چربیسوزی بهتر است، اما استفاده صرفاً جهت چربیسوزی بدون هدف عضلهسازی یا بازیابی عضلانی، توصیه نمیشود. بهترین نتیجه زمانی حاصل میشود که مصرف آمینو اسید با رژیم مناسب و برنامه تمرینی صحیح همراه باشد.
