روغن سالم چیست و چطور به کاهش وزن کمک میکند؟ (راهنمای علمی ۲۰۲۵)
مقدمه
روغن سالم چیست؟ این پرسش یکی از مهمترین سؤالات در تغذیه سالم و کاهش وزن است. پژوهشهای دانشگاه هاروارد نشان میدهند انتخاب صحیح روغن میتواند به بهبود متابولیسم، کنترل وزن و سلامت قلب کمک کند. در این مقاله یاد میگیریم کدام روغنها سالم هستند و چگونه میتوان از آنها برای کاهش وزن استفاده کرد.
در سالهای اخیر، بسیاری از مردم به اشتباه تصور کردهاند که برای کاهش وزن باید روغن و چربی را کاملاً از رژیم غذایی حذف کنند. اما تحقیقات جدید دانشگاه هاروارد نشان میدهد که این تصور نهتنها نادرست است، بلکه میتواند باعث اختلال در سوختوساز بدن، خستگی و حتی افزایش وزن شود.
بر اساس پژوهشهای منتشرشده در Harvard T.H. Chan School of Public Health، بدن انسان برای عملکرد صحیح مغز، تولید هورمونها، حفظ سلامت قلب و کنترل وزن به میزان مشخصی از چربیهای سالم نیاز دارد.
در این مقاله از رزمنتال، با پشتوانهی دادههای علمی دانشگاه هاروارد، بررسی میکنیم که «روغن سالم چیست، چگونه به کاهش وزن کمک میکند، و کدام روغنها بهترین انتخاب برای حفظ سلامت بدن و تناسباندام هستند.

روغن سالم چیست؟
طبق گزارش «Harvard Health Publishing»، روغن سالم به روغنی گفته میشود که سرشار از چربیهای غیراشباع (Unsaturated Fats) است؛ چربیهایی که برخلاف روغنهای صنعتی و ترانس، باعث انسداد عروق یا افزایش کلسترول مضر نمیشوند.
چربیها به دو دستهی کلی تقسیم میشوند:
1 – چربیهای مفید (Good Fats): شامل چربیهای غیراشباع یگانه و چندگانه مانند روغن زیتون، روغن آووکادو، روغن کنجد و روغن ماهی.
2- چربیهای مضر (Bad Fats): شامل چربیهای ترانس و اشباع صنعتی مانند روغنهای نباتی جامد و فستفودها.
مطالعات هاروارد نشان میدهد که جایگزینی چربیهای بد با چربیهای خوب، میتواند خطر بیماریهای قلبی را تا ۳۰٪ کاهش دهد و در عین حال موجب افزایش چربیسوزی طبیعی بدن شود.
چرا بدن به چربیهای سالم نیاز دارد؟
یکی از مهمترین یافتههای علمی هاروارد این است که بدن انسان بدون چربیهای مفید نمیتواند به درستی کار کند.
چربیها نقش کلیدی در جذب ویتامینهای محلول در چربی (A، D، E و K)، ساخت غشاهای سلولی و تنظیم هورمونها دارند.
بهویژه در فرآیند کاهش وزن، چربیهای سالم سه نقش حیاتی ایفا میکنند:
1- افزایش احساس سیری: چربیهای مفید باعث ترشح هورمون لپتین میشوند که حس سیری را به مغز منتقل میکند.
2- پایداری انرژی: مصرف متعادل روغن سالم انرژی بدن را در طول روز حفظ میکند و از افت قند خون جلوگیری مینماید.
3- بهبود عملکرد متابولیسم: بر اساس تحقیقات دانشگاه هاروارد، مصرف منظم روغنهای غیراشباع میتواند متابولیسم بدن را بهطور طبیعی تا ۱۵٪ افزایش دهد.
رابطه بین روغن سالم و کاهش وزن
مطالعات نشان میدهند که روغن سالم چیست و چگونه استفاده آن میتواند به کاهش وزن کمک کند.
شاید باورش سخت باشد، اما برای چربیسوزی، باید چربی بخورید — البته از نوع درستش!
در مقالهی “The Truth About Fats” از Harvard Medical School آمده است که چربیهای مفید، برخلاف چربیهای ترانس، بدن را به سمت استفاده از چربی ذخیرهشده برای تولید انرژی سوق میدهند.
به زبان ساده، روغنهای سالم با تأثیر بر هورمونهای گرلین و لپتین، اشتها را کاهش داده و سوختوساز را افزایش میدهند. نتیجه؟ مصرف چربیهای مفید میتواند باعث کاهش وزن پایدار بدون احساس گرسنگی شدید شود.
«اگر میخواهید بدانید روغن سالم چیست، انتخاب روغن زیتون و آووکادو بهترین گزینههاست.»

بهترین روغنهای سالم برای کاهش وزن (بر اساس پژوهشهای دانشگاه هاروارد)
روغن سالم چیست | ویژگی علمی | تأثیر بر کاهش وزن | بهترین روش مصرف |
---|---|---|---|
روغن زیتون فرابکر (Extra Virgin Olive Oil) | منبع اصلی چربیهای غیراشباع یگانه و آنتیاکسیدانها | کمک به کاهش التهاب و کنترل اشتها | سالاد، غذاهای پخته با حرارت ملایم |
روغن آووکادو | دارای اسید اولئیک (امگا ۹) و ویتامین E | افزایش چربیسوزی و حفظ سلامت پوست | افزودن به سالاد یا پخت سبک |
روغن نارگیل طبیعی (Virgin Coconut Oil) | سرشار از تریگلیسیریدهای زنجیره متوسط (MCT) | افزایش انرژی فوری و تقویت سوختوساز | مصرف صبحگاهی در قهوه یا اسموتی |
روغن کنجد | منبع لیگنانها و آنتیاکسیدان طبیعی | کاهش کلسترول بد (LDL) | برای تفت دادن سریع یا غذاهای آسیایی |
روغن تخم کتان (Flaxseed Oil) | غنی از امگا-۳ گیاهی (ALA) | تنظیم قند خون و کنترل اشتها | استفاده سرد در اسموتی و سالاد |
بر اساس پژوهش هاروارد، اگر میخواهید بیشتر بدانید که روغن های سالم چیست، میتوانید لز روغن زیتون و آووکادو در رژیمهای مدیترانهای که از نظر علمی یکی از سالمترین رژیمهای جهان محسوب میشوند، استفاده کنید که نقش کلیدی در کنترل وزن و کاهش بیماریهای مزمن دارند.

اشتباهات رایج در مصرف روغنها
حتی سالمترین روغنها اگر نادرست مصرف شوند، میتوانند اثر معکوس داشته باشند.
به گفتهی متخصصان تغذیه دانشگاه هاروارد، ۳ اشتباه رایج زیر باید حتماً اجتناب شود:
1- استفاده از حرارت بالا: بسیاری از روغنهای سالم (مثل زیتون فرابکر) در دمای بالا اکسید میشوند و خواص خود را از دست میدهند.
2- خرید روغنهای تصفیهشده صنعتی: فرایند تصفیه باعث حذف آنتیاکسیدانها و ایجاد ترکیبات مضر میشود.
3- نگهداری نادرست روغن: قرار گرفتن در معرض نور و هوا باعث اکسید شدن و فاسد شدن روغن میشود. روغنهای سالم را در ظروف تیره و در مکان خنک نگهداری کنید.
چگونه روغنهای سالم را وارد رژیم کاهش وزن کنیم؟
برخلاف تصور، لازم نیست روغن را حذف کنید؛ بلکه باید نوع درست و مقدار مناسبش را انتخاب کنید.
پیشنهاد رزمنتال برای شروع:
1- بهجای روغنهای مایع صنعتی، از روغن زیتون یا کنجد استفاده کنید.
2- روزانه ۱ تا ۲ قاشق روغن سالم (در وعدههای اصلی) کافی است.
3- ترکیب روغن سالم با سبزیجات، فیبر و پروتئین جذب آن را افزایش میدهد.
از روغنهای طبیعی در تهیهی سسها و سالادهای خانگی استفاده کنید تا جایگزین محصولات پرکالری صنعتی شوند.
نگاهی علمی به نتایج تحقیقات هاروارد
بر اساس نتایج جمعبندیشده در Harvard Nutrition Source، جایگزینی تنها ۵٪ از کالری روزانه از چربیهای مضر به چربیهای غیراشباع، میتواند خطر چاقی و دیابت نوع ۲ را تا ۱۵٪ کاهش دهد.
همچنین در مطالعهای که در سال ۲۰۲3 توسط Harvard T.H. Chan School of Public Health منتشر شد، مشخص گردید افرادی که در رژیم خود از روغن زیتون استفاده میکنند، در مقایسه با افرادی که روغنهای صنعتی مصرف میکنند، شاخص توده بدنی (BMI) پایینتر و سلامت قلب بهتری دارند.

جمعبندی و نتیجهگیری
اگرچه سالها به اشتباه تصور میکردیم برای لاغری باید از هر نوع روغنی دوری کنیم، اما علم جدید نشان میدهد که روغن سالم چیست، و راز تعادل بدن در انتخاب آگاهانه روغنها است، نه حذف آنها.
«در نهایت، دانستن روغن سالم چیست و استفاده درست از آن، کلید کاهش وزن پایدار و سلامت بدن است.»
روغنهای سالم مانند زیتون، آووکادو و نارگیل، نهتنها باعث چاقی نمیشوند، بلکه با بهبود متابولیسم، کنترل اشتها و تنظیم هورمونها، مسیر کاهش وزن را طبیعیتر و پایدارتر میکنند.
در رزمنتال، ما باور داریم که زیبایی و سلامت از انتخابهای آگاهانه آغاز میشود. پس دفعه بعد که به دنبال روغن برای پختوپز یا سالاد میگردید، به جای «بدون روغن بودن»، به «نوع روغن» فکر کنید.
منابع علمی (University of Harvard)
Harvard T.H. Chan School of Public Health – Dietary Fats: Know Which Types to Choose
https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/dietary-fats/Harvard Health Publishing – Healthy oils at a glance
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/healthy-oils-at-a-glanceHarvard Medical School – The Truth About Fats: The Good, the Bad, and the In-Between
https://www.health.harvard.edu/heart-health/the-truth-about-fats-bad-and-goodHarvard Gazette – Good fats, bad fats: Separating fact from fiction
https://news.harvard.edu/gazette/story/2018/02/the-truth-about-fats-bad-and-good/